آیین رونمایی از کتاب "خاطرات صحنه" برگزار شد

مدیرمسئول انتشارات سمت روشن کلمه در این آیین با اشاره به اینکه این مجموعه سه جلدی طی مدت دو سال با فواصل مشخص نشده به چاپ رسیده است، اظهار کرد: آنچه نویسنده کتاب عنوان می‌کند همچنان خاطراتی را در دست نوشتن دارند و این مجموعه تا پنج جلد حداقل ادامه خواهد داشت. رونمایی دو جلد اول به دلیل شیوع بیماری کرونا ممکن نبود و جلد سوم هم به فرصت مناسبی موکول شد و تا به امروز شرایط سخت بیماری اجازه برگزاری نشست و رونمایی را نداده بود.

یدالله شهرجو تصریح کرد: به دو جهت در استان هرمزگان در حوزه مستند نگاری دچار ضعف هستیم، مورد اول اینکه ما در هرمزگان فرهنگ مکتوب و رفتن به سوی این مقوله به طور جدی و قدرتمند نداریم و این مشکل از گذشته تاکنون پابرجا بوده است و تنها بخش خاصی از نوشتن را در بر نمی‌گیرد و عمومیت دارد، بنابراین در هر حوزه‌ای که نظر می‌اندازیم به تعداد زیاد کتاب نداریم.

شهرجو افزود: نداشتن آثار مکتوب دو آسیب جدی متوجه هر خطه و جغرافیایی می‌کند، یک آسیب به صورت فردی و دیگری جریانی است. به صورت فردی ، هنگامی که گذشته روشنی در زمینه کتاب نداشته باشیم ممکن است از آثاری که در زمینه ادبیات، داستان، شعر و نمایش‌نامه از جانب شخص نویسنده یا شاعر در دوره خودش محروم شویم و یا با تأخیر چند دهه‌ای به چاپ برسد.

وی عنوان کرد: هنگامی که به صورت فردی از آثار مکتوب محروم شویم در نتیجه یک جریان، مسائل و توانمندی‌هایش ناگفته باقی بماند. به عنوان مثال جریان تئاتر در هرمزگان یک جریان پیش برنده است و این نشان‌دهنده این است که افرادی چندین دهه فعالیت کرده و آثاری را خلق کرده‌اند. اما زمانی که قرار است مواردی را به صورت مستند ارائه دهید دست شما خالی است چون اثر مکتوبی نداریم در حالی که مطمئناً نمایش‌نامه و جریان تأثیرگذاری در تئاتر وجود داشته است. در حوزه ادبیات نیز داستان بر همین منوال است.

مدیرمسئول انتشارات سمت روشن کلمه در خصوص همکاری با دریایی نویسنده "خاطرات صحنه" گفت: بیش از اینکه به عنوان ناشر از چاپ کتاب ارزشمندی خوشحال شوم، شادی من از این منظر است که به بخشی از جریان تأثیرگذار فرهنگی هرمزگان پرداخته می‌شود و عموماً به عنوان ناشر مرتباً با افرادی در تماس هستم که با شور و حرارت فراوان برای چاپ اثرشان سخن می‌گویند اما این تب تند به سرعت فروکش می‌کند، اما عطایی در کنار شور و حرارت، اراده‌ای محکم و عزمی جزم را دارا بود.

وی عامل موفقیت عطایی را پیگیر بودن و پشتکار فراوان دانست و اضافه کرد: جدیت عطایی باعث شد پس از جلد یک، جلد دو و سه را هم نگاشته و آماده چاپ کند و امیدوارم این روند ادامه‌دار باشد. این مجموعه‌ای ارزشمند برای اهالی تئاتر است، چراکه ثبت رویدادهایی است که در حوزه تئاتر رخ داده است.

استاد دانشگاه و فعال فرهنگی و هنری هرمزگانی نیز در این مراسم اظهار کرد: عاشق به دنبال رسیدن به مقصد نیست و تنها مشتاق طی کردن مسیر است که در این مسیر با حوادث زیادی روبرو می‌شود. عارف در مسیری است که ایستایی به دنبال دارد اما برای عاشق توقف معنایی ندارد. مهدی عطایی دریایی از دهه ۵۰ کار خود را آغاز کرد و یکی از ویژگی‌های او عاشق بودن و در این مسیر حرکت کردن بوده و تا به امروز پویا و فعال مانده است.

علیرضا درویش نژاد ادامه داد: نگاه عطایی به تئاتر نگاه عاشقانه است. نگاه ایستایی و گیشه‌ای به این حوزه نداشته و به همین جهت  تأثیر بسزایی در هنر هرمزگان داشته است. وقتی به گذشته می‌نگریم افراد اندکی در تئاتر استان می‌بینیم که به طور آکادمیک این هنر را فرا گرفته باشند و با همت عطایی دریایی دانشگاه علمی کاربردی فرهنگ و هنر به باروری رسید که امروزه در حوزه سینما، تئاتر،موسیقی و بازیگری افراد زیادی  در این مکان پرورش یافته‌اند.

درویش نژاد با اشاره به اینکه هرمزگان مرکز آیین و سنت است تصریح کرد: آیین کار، شادی، بازار، عروسی و دریا در هرمزگان جان دارند و این آیین‌ها رنگ و بوی نمایشی داشته و برای اینکه به جایگاه خاص خود برسد افرادی باید پای کار باشند، کارگردان، بازیگر و ...زیرا که آیین‌ها هویت ما را شکل می‌دهند و در تمام آیین‌های جنوب عشق می‌درخشد.

وی با تأکید بر اینکه پشت هر یک از آیین‌ها حرف‌ها نهفته است که هم هویت‌ها را بازسازی و تثبیت و هم فرهنگ‌ها را غنی می‌سازد. موسیقی دریا و جشن دریا حرف دارد، زار، چهاردهمین سفره ابوالفضل (ع) وحتی آیین ختنه سورانی حرف برای گفتن دارند. تمام شئون زندگی هرمزگانی‌ها برگرفته از آیین‌هاست و با زندگی آدم‌ها تلفیق شده است. اینکه عطایی دریایی چنین اثری را خلق می‌کند ارزشمند است، چراکه آیین، نمایش را شکل می‌دهد و با تبلور آن در نمایش هویت تاریخی ما ماندگار و ثبت می‌شود.

درویش نژاد، عطایی دریایی را هویت و نماد معاصر تئاتر استان برشمرد و گفت: ما ناگزیریم در زمینه اسطوره و اسطوره‌سازی کار کنیم و فطرتاً ما گرایش به اسطوره داریم. در حوزه سیاسی، دفاع و مبارزه برای وطن، ورزش، هنر و...نیاز به اسطوره داریم. و چنانچه اسطوره‌ها ماندگار نشوند هویت مردم آن مرز و بوم رو به نابودی خواهد رفت و غافل ماندن از آن موجب از بین رفتن بخشی از داشته‌هایمان می‌شود. بسیاری از کشورها اسطوره‌سازی می‌کنند در حالی که ما اسطوره داریم، و باید آنان معرفی کنیم، بها دهیم و پاس بداریم.

وی افزود: نصرک، ناصر عبداللهی و قدسی نژاد هویت و اسطوره موسیقی هرمزگان است و بر ماست که آنان را ارج نهیم و به مردم هرمزگان و ورای مرزهای استان بشناسانیم. امروز عطایی دریایی هویت تئاتر هرمزگان است، بنابراین هم او و هم آثارش باید معرفی شود، همچنین افراد شاخصی چون علی رضایی، حسین احمدی نسب، ابراهیم زارعی، مرحوم میرزاده و حریر زاده، همگی اسطوره‌های ما هستند که نباید به فراموشی سپرده شوند.

شاعر، نویسنده و کارگردان تئاتر نیز در این مراسم عنوان کرد: مهدی عطایی دریایی جزء درخشان‌ترین چهره‌های تاریخ تئاتر استان هرمزگان و یکی از ماندگارترین افرادی است که جنوب در این حوزه به خود دیده است. اگرچه آن‌چنان که شایسته است تئاتر ایران عطایی را  به دلیل کمبود کار رسانه‌ای و دور بودن هرمزگان از مرکز تئاتر ندیده است، اما او به لحاظ  دانش، سواد و فعالیت هم ردیف بزرگان تئاتر این مملکت بوده و نه تنها ارزش کار کمتری نداشته بلکه به دلیل گستردگی فعالیت جه بسا فراتر باشد.

ابراهیم پشت کوهی عنوان کرد: مجموعه سه جلدی خاطرات عطایی دریایی اثر با ارزشی است، از این جهت که فقدان آن در تاریخ اجتماعی، فرهنگی، سیاسی هرمزگان نمود دارد. از آنجا که ما در زمینه تاریخ‌نگاری و خاطره‌نویسی محجور و کم‌کارترین استان‌ها هستیم، بنابراین این کتاب می‌تواند چراغ راه آیندگان باشد و محققین در جهت پژوهش‌های خود از آن بهره ببرند.

وی بیان کرد: تئاتر بخش مهمی از وضعیت یک جامعه است و این کتاب نقش بسیار ارزنده‌ای در ترویج و گسترش فرهنگ آن خواهد داشت. عطایی دریایی در بازیگری، کارگردانی و حال نویسندگی سرمایه استان هستند و امیدوارم با درخشش بیشتر سال‌های سال در تئاتر هرمزگان و ایران روی صحنه باشد.

شاعر، بازیگر تئاتر، تلویزیون و سینما اهل هرمزگان نیز در این آیین اظهار کرد: من پیش از انقلاب و سال ۴۸ به این طرف فعالیت هنری‌ام  را آغاز و با افراد زیادی همکاری داشته‌ام، اما بیشترین همکاری‌ام با استاد عطایی دریایی بوده است. هرچند کارهایم را کم‌فروغ می‌بینم در عین حال آن دسته از کارهایم که با عطایی دریایی همراه بوده‌ام رنگ و بوی دیگری به کارنامه من می‌دهد.

محمدعلی قویدل تصریح کرد: خاطرات صحنه بیش از آن است که بتوان در یک یا دو و یا حتی در ده جلد محدود کرد. از بیرون تنها خوشی‌ها، مشهور بودن و محبوبیت تئاتر دیده می‌شود و کمتر به آسیب‌هایی که تئاتر متوجه افراد می‌کند توجه می‌شود. هرچقدر تئاتر دستاورد داشته باشد به همان نسبت چیزهای بیشتری را از دست می‌دهیم و ناخوشی‌های  این کار نادیده گرفته می‌شود.

این پیشکسوت تئاتر افزود:  تئاتر علی‌رغم زیبایی‌ها و تأثیرات مثبتی که به دنبال دارد، فرصت‌های اقتصادی و منزلت‌های اجتماعی را می‌گیرد و انرژی و وقت زیادی که فرد صرف آن می‌کند باعث دور شدن از خانواده‌اش شده و محرومیت‌های اجتماعی ایجاد می‌کند. از این رو بسیاری از افراد تاب نمی‌آورند و رها می‌کنند و این اتفاق در طی سال‌های گذشته رخ داد و تنها من و عطایی دریایی از نسل گذشته دوام آوردیم.

قویدل با اشاره به اهمیت و جایگاه والای سایر هنرها بیان کرد: تئاتر در برابر سایر فعالیت‌های هنری شرایط کار سخت‌تری دارد کما اینکه با توجه به شرایط اقتصادی جامعه هزینه‌های فرد را هم کفاف نمی‌دهد. با این اوصاف استاد عطایی دریایی برای فرهنگ، هنر و ادبیات هرمزگان زحمات بسیار کشیده و خسارت‌ها دیده‌اند و بر اداره فرهنگ و ارشاد است که مراسم تجلیل درخور و آبرومندانه‌ای در سطح ملی برگزار و به شایستگی از استاد تقدیر و تشکر به عمل آورد.

در طی این برنامه یاسین بهرامی نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر به خوانش متن طنز با همراهی بازیگران تئاتر پرداخت همچنین راشد انصاری شعر طنز خود را تقدیم حضار کرد.

نویسنده مجموعه سه جلدی "خاطرات صحنه" نیز ضمن اظهار کرد: در دوران کرونا و بر حسب اتفاق و به طور فی‌البداهه خاطراتی که با برخی از عزیزان از دست رفته داشتم را بر آن شدم که به رشته تحریر در آورم.

مهدی عطایی دریایی اضافه کرد: شروع خاطره‌نویسی‌ام با زنده یاد استاد احمد حبیب زاده بود در حالی که در ابتدا طرح و برنامه مشخصی نداشتم اما کم‌کم هر چه رو به جلو رفتم و مطالبم را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردم این روند ادامه یافت تا اینکه با گفت‌وگو با استاد رحیمی، تصمیم گرفتم رویکرد دیگری را در پیش بگیرم و با عنوانی که امروز با آن مواجهیم "خاطرات صحنه" کار را پیش ببرم.

عطایی دریایی تصریح کرد: پس از مشورت و گفت‌وگو با رحیمی مسائل و زوایای دیگری را به خاطرات افزودم و در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کردم و کم‌کم آن‌ها را پر و بال دادم و به این بهانه به شرایط سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مدیریتی آن دوران پرداخته و علاوه بر شبکه‌های اجتماعی در نشریه ندای هرمزگان نیز نوشته‌هایم انتشار می‌یافت.

وی بیان کرد: در ادامه این مسیر علاوه بار استاد نعیمی، محمدعلی قویدل با من همراه شد و با وجود حافظه قوی که دارند از یادآوری خاطرات و آرشیوهای او بهره بردم و پس از آن دوستان دیگری هم به یاری من آمدند و از داشته‌های آنان استفاده بردم. و این مجموعه مختص خاطرات قبل از انقلاب است و مطالبی که آورده شده مربوط به افرادی است که در خاطره من شکل گرفته بودند و در زمینه هنری با هم فعالیت داشته‌ایم مانند محمد ضعیفی که دو جلد از مجموعه سه جلدی اختصاص دارد به خاطرات من با او همراه با تصاویری که در مجموعه به کار رفته است.

این نویسنده و فعال تئاتر تأکید کرد: در جلد سوم به خاطراتم پیرامون سه نفر از جمله زنده یاد ابراهیم زاری به صورت تاریخی پرداخته و معرفی کرده‌ام. پس از آن به فعالیت‌ها و آثار احمد حبیب زاده ورود کرده و نفر سوم خاطرات مربوط به حسین پریش فعال حوزه هنر استان است . در این مسیر خانواده عزیزانی که از دنیا رفته‌اند کمک شایانی را در جمع‌آوری خاطرات کردند که از همه آنان و دیگر دوستانی که به من یاری رساندند تشکر می‌کنم.